یادداشت‌های نیک آهنگ
انتشار مطالب اين وبلاگ در کيهان و رسانه​های مشابه، حرام است
Wednesday, August 25, 2004
بازگشت به فضای مشوش
وزیر اطلاعات در روزهای اخیر صحبت از فراهم آمدن امکان بازگشت مهاجران ایرانی به کشور کرده است. حتی سه درصدی که از نظر جمهوری اسلامی خطرناک محسوب می شوند. نکته جالب ، داشتن این پیش فرض است که ایرانیان مهاجر از زندگی در خارج ناراضی هستند و تنها مجبور بوده اند از ایران بروند. عدم شناخت نسل های دوم و سوم ایرانی ها در خارج از کشور که شاید حد اکثر بخواهند به صورت توریستی سرزمین اجدادی شان را ببینند در این صحبت موج می زند. یکی از دلایل خروج بخش عمده ای از این جمعیت در طی بیست سال گذشته، نا امیدی از شرایط داخل کشور است. نبود اختیار و حق انتخاب، فقدان امنیت شغلی، سختی و در عین حال بی فایده بودن ورود به دانشگاه ها، و عوامل دیگری که شاید هیچ ربطی به عضویت در گروه های سیاسی هم نداشته باشد.

در نظر بگیرید خانواده ای که فرزندانشان در فضای باز خارج از ایران بزرگ شده است بخواهد به ایران بازگردد: ترس و اضطراب مواجه شدن با ماموران نیروی انتظامی یا بسیجی ها را می توان از آنها دور کرد؟ نبود بخت اشتغال و همچنین ورود به دانشگاه هایی که سطح آنها از دانشگاه های کشوری که در آنها بزرگ شده اند بسیار پایین تر است را می توان امیدوار کننده خواند؟ امکانات تفریحی مناسب هم که در ایران نداریم. آیا دیگر عوامل زندگی در ایران به اندازه کافی برای این جماعت امیدوار کننده است؟ کدام افق روشن را برای این فرزندان سراغ دارید؟

تجربه حق انتخاب یکی از مهمترین دستاوردها ی زندگی این گروه مهاجران بوده است. اینکه به او تحمیل نکنند که حتما از میان دو گزینه یکی را بردارد. دور شدن از فضای خواستگاری سنتی که که انگار در بسیاری از ابعاد زندگی ایرانی وجود دارد، یکی از نعمت های این دور بودن است. باید اعتراف کنم که در مواجهه با بسیاری از ایرانی های ساکن کانادا، نوعی دلتنگی و احساس نیاز به بازگشت دیده ام، ولی وقتی در مورد شرایط داخلی ایران بحث می شود، نمی توانند خوشحالی شان را از مهاجرت به اینجا پنهان کنند. تنها کسانی که وضع اقتصادی بسیار خوبی در ایران داشته اند و در اینجا فقیرانه زندگی می کنند، و امکان بازگشت به وطن را هم دارند تمایل بیشتری از خود نشان می دهند، که البته آنهم با شک و تردید بسیاری همراه است! باید پذیرفت که که اکثر اینان، عاشق خاک خود هستند، ولی فضای سرزمین مادری هرگاه اندکی آرام شد، در مدتی کوتاه مشوش گشت و بسیاری را از بازگشت پشیمان ساخت.

نکته جالبی که از اکثر مردم پنهان مانده ، خروج بی سر وصدای فرزندان بسیاری از مقامات از ایران است. آیا می دانید بعضی هایشان جگر گوشه های خود را به اندونزی، مالزی و امارات متحده فرستاده اند؟ می دانید فرزندان عده ای از مقامات کشوری و لشگری در کانادا هستند؟ اگر ایران جای مناسبی است، چرا همین گروه کوچک را باز نمی گردانیم؟

نگاه اصلی مقامات جمهوری اسلامی به بازگشت ایرانیان ابعاد اقتصادی دارد، چرا که معتقدند سرامایه ۸۰۰ میلیارد دلاری این گروه می تواند اقتصاد ایران را متحول کند. کدام سرمایه دار ایرانی را می شناسید که از پرونده سازی و مطرح شدن نامش در روزنامه های کیهان، رسالت، جمهوری اسلامی، قدس و جام جم نترسد؟ کدام ایرانی متمولی را می شناسید که در صورت بازگشت به ایران دار و ندارش را به وطن ببرد و شب ها راحت بخوابد و نگران اتهام های عجیب و غریب از سوی برادران آبادگر نباشد؟ آیا نظام اداری و اقتصادی دولت شرایط مناسب را برای این گروه فراهم خواهد آورد؟ در جلسه مقامات اتاق بازرگانی تهران با وزیر اطلاعات، صحبت از عفو عمومی به میان آمده، ولی آیا این اقدام احتمالی، امنیت اقتصادی سرمایه داران را تضمین می کند؟

فضای اقتصاد غیر دولتی ایران شاید مشوش تر از فضای سیاسی باشد. گروه های با نفوذ اقتصادی که در قدرت سیاسی ایران هم ریشه دارند، موانع بزرگ بازگشت سرمایه داران و سرمایه هایشان هستند. اینان با تولید کنار نمی آیند و تجارت عامل اصلی اقتدارشان بوده است. مطمئن باشید که این گروه ورود سرمایه داران تولیدگر را برنمی تابد و با بهره گیری از اهرم های فشار خود، یا سهمی از آنان خواهد گرفت، یا زندگی را بر خانواده یشان تباه خواهد ساخت. این گروه دلال، در سال های اخیر قدرت بسیاری یافته و چیزی جز سود بیشتر بدون پرداکت مالیات، راضی اش نمی کند. این جمعیت کوچک امکان بهره گیری از اسکله های نامرئی را دارد، و در ضمن از پشتوانه قدرتمندی در بالای هرم قدرت سود می جوید. گردنه های تجاری نیز در اختیار اینهاست.


حالا لطفا با صدای بلند بانگ زنید که آهای! سرمایه داران ایرانی ساکن کالیفورنیا! چرا بیخودی از کشور دور مانده اید؟ بازگردید که غفلت موجب پشیمانی است! آنها هم جواب خواهند داد: همین غفلت از بازگشت باعث کسب ثروت شده است. شما قدم رنجه کنید و به خارج از کشور تشریف بیاورید! شاید چیزی هم به شماها برسد!