راستش چند مدتی است با ابوی‌جان تماس نداشته ام که بدانم دنیا دست کیست... مطمئن هستم که اطلاعات او می‌تواند مرا اندکی در فهم بهتر مساله کمک کند. هرچه در مورد سد سیوند بیشتر بدانم باز هم کم است...

و اما اینکه آیا سد سازان حاضرند همه چیز را قربانی طرح‌های خود کنند، باید بگویم که چنین است. در حال حاضر باید دید که در یک منطقه کم‌آب، چه گزینه‌هایی برای نجات کشاورزی و اهالی و همینطور محیط زیست آن وجود دارد؟ نگاه سدسازان متاسفانه فروتر از این حرف‌هاست، و بیشتر به نجات جان شرکت‌های خود فکر می کنند. در کنار سد سازان، گرو‌ه‌های مختلفی هستند که از هر پروژه سدسازی سود زیادی نصیبشان می‌شود، آنها هم نگرانی‌های خودشان را دارند. و...

سدسازی برای عده‌ای نماد سازندگی است. به عبارتی برای ثبت دوره‌ای از تاریخ می‌خواهند سد بسازند و بس، بدون آنکه به آثار ثانوی آن در بسیاری از مناطق بیاندیشند.

سد آسوان (ASWAN DAM, NILE RIVER) مصر شاخص سدسازی ابلهانه است. دولت جمال عبدالناصر که فکر می‌کرد با ساخت این سد، کشاورزی مصر را متحول می‌کند، یادش رفت که این سد، بخش عمده مواد معلق و کود طبیعی آمده از جنگل‌های سر سبز آفریقا را در پشت خود رسوب می‌دهد و دشت‌های سیلابی دو طرف رود نیل را از مواد مغذی طبیعی محروم می‌کند. به همین سادگی! قبل از احداث سد، سالانه ۱۲۵ میلیون تن مواد معلق رسوبی به پایین دست نیل می‌رسید، در حالیکه الان این رقم به ۲ و نیم میلیون تن رسیده است. تا چند سد سال دیگر تمام پشت سد از رسوب پر خواهد شد. الآن کشاورزان مصری مجبورند با کود مصنوعی خاک کشاورزی را بارور کنند...جالب‌تر آنکه از وقتیکه سد مانع بالا آمدن سطح رودخانه در زمان سیل شده، زمین‌های کشاورزی شورتر شده‌اند! از همه بامزه‌تر تاثیر منفی سد بر دلتای رود نیل در مدیترانه است. البته لازم به ذکر است که تمام آشغال پاشغال‌ها در دریاچه این سد که نامش "ناصر" است جمع شده...

یا مثلا سد بزرگ رودخانه یانگتزه(THREE GORGES DAM, YANGTZE RIVER) در چین بر روی رودخانه زرد از شاهکارهایی خواهد بود که ضررهایش در آینده معلوم خواهد شد. این سازه که در ۲۰۰۹ کامل خواهد شد، گران‌ترین سد جهان است و باعث از دست رفتن ۴۵۰ شهر و آواره‌گی یک و نیم میلیون نفر خواهد شد. بسیاری از آثار باستانی چین در دریاچه این سد غرق خواهد شد، و درصورت تخریب احتمالی آن، یکی از بزرگ‌ترین فجایع تاریخ بشری شکل خواهد گرفت. نکته دردناک این است که حجم آبی که پشت این سد جمع خواهد شد، با توجه به شرایط لرزه‌خیزی منطقه، می تواند خطرناک باشد، چرا وزن بسیار زیاد آب این دریاچه غیر‌طبیعی می‌تواند"ماشه" یک زلزله بزرگ باشد!

در کشور ما سال‌ها باید بگذرد تا نتایج منفی بسیاری از سدها معلوم شود...سال‌ها باید بگذرد تا فرق توسعه پایدار و سازندگی ناپایدار معلوم شود...

بیشتر خواهم نوشت