سوالی که برايم بوجود آمد، فرض گرفتن مصونيت افراد ملبس به لباس روحانيت است. به عبارت ديگر اگر لباس روحانی تن کنيم، کسی کار به محتوای ما نبايد داشته باشد، چون فرم غالب است. اگر کسی مجتهد باشد ولی لباس روحانيت به تن نکند، فاقد مشروعيت و مصونيت است.

البته لازم است بگويم نه دنباله رو سروش هستم، نه پيرو مخالفينش. با اين همه سخنرانی حريت و روحانيتش که انتقادی بود از صنفی شدن روحانيت و استفاده دنيوی از تفکر اخروي، برايم جذاب بود و مصاديق سخن​اش را زياد ديده​ام.

و اما در باب اهانت آميز بودن يا نبودن؛ همانطوری که از ادبيات هم می​توان استفاده اهانت آميز کرد، از عکس و کاريکاتور هم می​توان. بستگی دارد چه نکته​ای هدف ماست! در درجه اول، آيا کاريکاتور سياسی اهانت است؟ آيا کاريکاتور مطبوعاتی اهانت است؟ اگر به يک غير روحانی اهانت شود ايرادی ندارد، ولی اگر يک روحانی مورد اهانت قرار گيرد، بد است؟ اين تبعيض از کجا آمده؟ آيا همه انسان​ها با هم برابر نيستند؟

در درجه اول، کاریکاتور را توهین نمی​دانم! کسانی در حوزه هستند که طنز را لغو، وکاریکاتور را وهن می​پندارند. مرحوم صابری هم در مواردی برای بعضی از ما گفته بود که این جماعت به رهبر جمهوری السامی فشار می​آورده​اند تا مانع انتشار گل​آقا شود. پس وجود گل​آقا و دفاع رهبری در موارد متعدد می​رساند که لا اقل مطابق نگاهی دیدگاه فقهی حاکم، نه کاریکاتور بالقوه اهانت است و نه طنز.

اگر کاریکاتور هزل آمیز باشد، طبیعتا بنا به طبیعت هزل، اهانت​بار خواهد بود. من مدافع کاریکاتور هزل​آمیز نیستم، گرچه کاریکاتور عطا مهاجرانی را یکی دوبار هزل آمیز کشیده​ام و گمانم حق​اش بوده! از طرفی، وقتی از فردی انتقادی تصویری می​شود، این موقعیت حقوقی و زمینی اوست که هدف ماست، نه درجه قربتش به خداوند دو عالم!

رسول اکرم قول خداوند را بيان می​کند که: من هم بشری مثل شما هستم، جز آنکه بر من وحی شده. پس اين وحی است که اهميت دارد، ارزش کلام است، ارزش مفهوم است...

در درجه بعدي، اگر يک روحاني، که به کاری دنيوی و غير الهی مشغول است و به خاطر عملي، باعث از بين رفتن حق​الناس می شود، اين کار را بايد به حساب لباسش بگذاريم يا خطای انسانی​اش؟ آيا لباس روحانيت مصونيت آور است؟

از نظر فنی، اگر لباس روحانی مورد نظر به نحوی منفی و مسخره کشیده می شد، شاید اتهام "اهانت" قابل بحث بود، ولی در اینجا کاملا رد شده است. اگر کسانی دوست دارند چنین کنند، به خودشان مربوط است، ولی من با اهانت به لباس روحانیت مخالفم، همانطوری که با اهانت به لباس کشیش​ها، خاخام​ها، موبدان زرتشتی و روحانیون بودایی و ... مخالفم. این اختیار فردی من است و به هیچ کسی هم مربوط نیست!

با اين همه، چون امکان سو استفاده از کاريکاتور مانند هر چيز ديگری وجود دارد، تصميم گرفته​ام نه کاريکاتور رهبران دينی مسلمانان را بکشم، نه رهبران اديان ديگر. حتی دالايی لاما!