یک صاحب‌خانه دارید، و انگار تا آخر عمر با او عقد اخوت بسته‌اید وقتی پای بچه‌تان را می شکند، گربه‌تان را دار زده، چهار بار مزاحم همسرتان شده، یک توپ پینگ پنگ داخل لوله فاضلاب‌تان انداخته...

کرایه خانه‌تان را زیاد می‌کند، یک دوربین مدار بسته کارگذاشته و تمامی کارهای‌تان را زیر نظر گرفته، هر وقت دلش بخواهد کرایه را افزایش می‌دهد، برای آنکه حساب هم همیشه دست‌تان باشد، چند تا از نوچه‌هایش را می‌فرستد تا حسابی کتک‌تان بزند.

بعد هم وقتی به شما احتیاج دارد تا جلوی دیگر اهالی دیگر محله تشویقش کنید، باید کلی روبان بزنید به بیرون خانه و پلاکارد بگیرید و بگویید چه موجود نازنینی است و اعلام کنید همیشه با او بیعت می‌کنید.

داریم در مورد آلبانی سابق حرف می زنیم، یا کوبا یا شوروی سابق یا رومانی دوران کمونیستی‌اش یا ...

شاید بارها داستان '۱۹۸۴'جرج اورول را خوانده باشید. فکر می‌کنید مشابهت‌هایی میان سرزمین افسانه‌ای آن کتاب و کشور ما وجود دارد؟ خدا نکند! کشور مذکور هر لحظه مدعی پیروزی در جبهه‌های جنگ است و برادر بزرگ همیشه ناظر است و هر از گاهی هم به شهروندان یک احساس آزادی می‌دهند تا بعد خدمت‌شان برسند. بله، شباهت‌هایی هست، اختلاف‌هایی هم هست.

مردم در چنین نظام‌هایی کاملا حق دارند با سیستم بیعت کنند و به افزایش فشار بر خود بیافزایند. این انتخاب آنهاست که کاملا محترم است. مردم حق دارند دور رهبرانی جمع شوند که برخاسته از ساختارند. مردم کاملا می توانند هرچه به ایشان گفته می‌شود انجام دهند و حتما همه کارها خوب خوب جلو خواهد رفت.

مساله این است که اگر از زاویه دیدی دیگری به چاه نگاه کنید، ممکن است جور دیگری ببینید.

انتخاب شخصی من این است که هزینه مشروعیت بخشی را بالا ببرم، وقتی بازی‌گردان نمی‌خواهد به خواست من احترام بگذارد. می‌گویم این انتخاب شخصی من است، و برای انتخاب خودم هم ارزش زیادی قائلم، ضمن آنکه به رای دیگران هم احترام می‌گذارم.

ادامه دارد

همانطوری که گفتم، من درموقعیتی نیستم و نخواهم بود که به کسی جز خودم بگویم چه باید کرد و چه نباید کرد. منتهی آنقدر آزادم که عقیده‌ام را بیان کنم.

برخلاف بسیاری، من به آینده ایران نا‌امید نیستم، برعکس امیدوارم که نسل جوان به طور کامل از خاتمی و خاتمی‌چی‌ها و کسانی که آینده‌شان را به اینان گره زده‌اند عبور کنند.

سال‌ها پیش، مطلبی منتشر شد تحت عنوان 'عبور از خاتمی' و صدای خیلی‌ها را درآورد. به نظرم ایده جالبی بود که نباید در یک نفر خلاصه شد و همه تعاریف را بر اساس او تنظیم کرد.

بر خلاف اندیشه خیلی از دوستان، من از خاتمی خوشم می‌آید. در دفعاتی هم که با او همصحبت شده‌ام، احساس آرامش کرده‌ام. اما این دلیلی برای قبول رهبری او از نظر من نوعی نیست.

ما در روزگاری زندگی می‌کنیم که با تعاریف سنتی چندان سازگار نیست. ممکن است سیاست بر اساس عرف، همچنان بی‌پدر و مادر باشد، اما در روزگار جدید، اطلاعات به راحتی در دسترس همه و با سرعتی بسیار زیاد قرار می‌گیرد. پنهان کردن مسائل به راحتی روزگاری نیست که اخبار با تاخیری زیاد به مردم می‌رسید. آرشیوی از اکثر عقاید و نظرات روی شبکه اینترنت موجود است، و لازم نیست روزها و ماه‌ها در کتابخانه ملی وقت صرف کنی تا یک گفته را کشف کنی.

گمان نمی‌کنم گره زدن سرنوشت‌مان به گذشتگان و درگذشتگان، راه پیشروی ما باشد، اما از تجربیات شکست خورده با ایشان می‌شود درس گرفت.

من نمی‌توانم شخصا به گروهی اعتماد کنم که عاملان قتل‌ها و اعدام‌های دهه ۶۰ را تطهیر می‌کنند. حتی معتقدان افراطی نمی‌توانند بگویند که نمی‌شود تصمیم‌های یک رهبر مذهبی را زیر سوال برد وقتی از دوران پیامبران گذشته!

قبول دارم که سیاست گاه قبول بد در مقاببل بدتر است. اما چرا از میان خوب و خوب‌تر امکان انتخاب نداشته باشم؟

ساختار فعلی در ایران، شرایط را به سمت سقوط پیش می‌برد. سهم مدیران ارشد مملکت در این سقوط قابل فراموشی نیست. پذیرفتن خطای گذشتگان و پذیرش مسوولیت حداقل کاری است که باید انجام شود.

من به عنوان یک ایرانی که به سرنوشت کشورم می‌دانم که گذر از این وضعیت سال‌ها و یا حتی نسل‌ها به طول خواهد انجامید. هرچیزی که باعث نگرانی صاحبان نامشروع قدرت و مکنت و ثروت دولت‌آورده می‌شود، نشانه‌ای است که باید روی آن متمرکز شد. این نظر من است.

چه کسی خوشش بیاید و چه نیاید، من نگاه مذهبی خودم را دارم، اما این دلیل نمی‌شود که بپذیرم به نام مذهب، آینده خانه‌ام ویران شود، نمی‌توانم زیر بار این دروغ بزرگ بروم که ما برتر از دیگرانیم چون شیعه هستیم.. نمی‌توانم قبول کنم چون 'سید' نامیده می‌شوم، فرقی با یک 'نجس' هندی دارم.

من نمی‌توانم نگاه خودم را به کسی تحمیل کنم، و از کسانی که تحمیل کننده سیاست، نگاه و جهان‌بینی خود هستند، بیزارم. از نگاه من، جماعت مدعی در ایران، شاگردان فقیهانند. من از فقه و فقیه وقتی به حاکمیت می‌رسد، خیری ندیده‌ام.

نگاه فعلی آیت‌الله منتظری شاید نشان‌دهنده مشاهده یک تجربه ناموفق باشد که زمانی طرفدارش بوده است. گمانم آیت‌الله سیستانی با وجود نفوذ زیادش، نشان داده که می‌توان از حاکمیتی که به نزول دین میانجامد فاصله گرفت.

این نگاه من است که حتی با مخالفت نزدیکانم هم روبروست. باعث خوشحالی من است که با آزادی کامل می‌توانند روبرویم بایستند، همان آزادی که ممکن است خودشان مانعش باشند.

ادامه دارد

یا چه نباید کرد!

من همیشه از این سوال چه باید کرد خنده‌ام می‌گیرد. چرا؟ چون باید از راهبران سیاسی پرسیده شود نه ناظران!

اما گاهی مرا غم می‌گیرد. چون راهبر سیاسی واقعی نداریم! کسی که نتواند راه و چاه را ببیند، چگونه می‌تواند هدایت جماعتی را برعهده گیرد؟

کسانی که در ایران رهبر سیاسی می‌شوند، معمولا موج‌سوارانی هستند که تاریخ مصرفی کوتاه مدت دارند. آیا خاتمی واقعا یک رهبر سیاسی بود که از مدارج پایین شروع کرد و گروهی راه انداخت و گسترشش داد یا موقعیتی در اختیارش قرار گرفت و فضای کشور او را تبدیل به رهبر یک جنبش کرد؟

آیا کسی که اصلا نمی‌داند چطور از سر ناچاری و عدم پذیرش نامزدی از سوی میرحسین موسوی، پیشنهاد جماعت را قبول کرد، می‌تواند یک رهبر سیاسی آزموده باشد؟

مساله این است که ما انتظار راهبری از کسانی داریم که خودشان حتی قادر به راهبری مجموعه‌های کوچک سیاسی‌شان در شرایط بحرانی نیستند.

اینجا صفحه شخصی کسی است که از جماعت آزموده موجود نا‌امید است، و می‌پندارد اعتماد بر ایشان، خطاست. به هیچ کسی هم نمی‌گویم که نباید به اینان اعتماد کرد یا نکرد، اما به انتخاب شخصی‌اش و بیانش پایبند است.

گزینه‌ها چیست؟

گمان من به عنوان یک ناظر ساده این است که حرکت‌های ریشه‌ای اجتماعی و صنفی بسیار موثر‌تر از سوسول‌بازی‌های غیر مداوم است. منافع مشترک صنفی و نیازهای قوی کارگران، زنان، معلم‌ها، دانشجویان تا وقتی به سیاسیون فعلی گره نخورده، بسیار موثرتر در لایه‌های زیرین تاثیر می‌گذارد. علت ترس شدید نهادهای امنیتی ایران هم اطلاع از تاثیرگذاری این حرکت‌هاست که با هزار و یک کلک سعی می‌کنند به خارج از کشور مربوط‌شان کنند تا از مشروعیت بیاندازندشان.

سال‌ها پیش وقتی بحث سازمان‌های غیر دولتی راه افتاد، همه‌اش خنده‌ام می‌گرفت چون اکثر این سازمان‌ها، عملا دولت‌ساخته بودند. این نهادها نمی‌توانند بعد از سقوط دولت حامی کار کنند، و در عمل نتوانستند.

ادامه دارد

اين هم قيافه اين روزهای هيلاری کلينتون از نزديک، که يک عکاس پدرسوخته اسوشيتد پرس آنرا شکار کرده. مطلب واشينگتن پست را هم در باره​اش بخوانيد...بد نيست.